- دم سیاوشان (دَ مِ وُ)
دوایی است سرخ رنگ که آن را خون سیاوشان نیز نامند. (از آنندراج) (از شرفنامۀ منیری) (از غیاث). و رجوع به دم سیاوش و خون سیاوشان شود
معنی دم سیاوشان - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
گیاهی پایا با ساقه های باریک و تیره رنگ و برگ های ریز که در جاهای مرطوب و سایه دار می روید، برگ هایش دارای اسید گالیک و اسید تانیک و ماده ای تلخ مزه است و مصرف دارویی دارد، پر سیاوش، سیاوشان
(پَ رِ وَ / وُ)
لغت نامه دهخدا
پر سیاووشان. پر سیاوش. پر سیاووش. ضفیره. (منتهی الارب). ضفائرالجن ّ. کزبرهالبئر. سبعالارض. شعرالارض. شعرالغول. شعرالخنازیر. شعرالجن ّ. شعرالجیاد. لحیهالحمار. لحاءالغول. مل. ساق اسود. طرنجومانس. عرصف. کثیرالثغر. بولوطریخون. جعده قناه. بقلهالبئر. برگش مثل کرفس است و ساق و شاخ و گل ندارد. (نزههالقلوب). در تحفۀ حکیم مؤمن آمده است که: ’پر ساوشان، لغت یونانی و بمعنی دواءالصدر است و بفارسی پر سیاوشان و عوام سنبل نامند و بعربی شعرالجیاد و شعرالارض وشعرالجن و شعرالخنازیر و جعدهالقنا و شعرالکلاب و کزبرهالبئر و ساق الاسود و عرصف نامند و آن نباتی است برگش شبیه به گشنیز و بی ساق و ثمر و شاخهای او بسیار باریک و صلب و سیاه و در مواضع نمناک و سایه میروید و قوتش تا شش ماه باقیست.معتدل مایل به گرمی و خشکی و ملطف و مجفف و محلل و مفتح و منضج و مدرّ بول و حیض و مسهل سودا و بلغم معده و امعاء و جهه تنقیه سینه و شش و ربو و ضیق النفس و درد سینه و یرقان و حصاه و اخراج مشیمه و خون نفاس و ضمادش که پخته باشند با روغن جهه داءالثعلب و خنازیر و نواصیر و دبیلات و خائیده او جهه غرب و محرقش جهه منع ریختن موی و رویانیدن آن و خزار (؟) و سفوف خشک او جهه اسهال و طلای تازۀ او جهت قروح خبیثه نافعو جهت گزیدن سگ دیوانه شرباً و ضماداً مفید و طلاء کوبیدۀ او با مغز ساق گاو جهه دردسر بسیار نافع و ذرور سوختۀ او جهت اندمال قروح و آکله. مفسد و مضر سپرز و مصلحش مصطکی و قدر شربت از جرم او تا هفت درهم و از آب طبیخش تا بیست درهم و بدلش جهت آلام شش بوزنش بنفشه و نصف آن اصل السوس است. (تحفۀ حکیم مؤمن). و در ترجمه صیدنۀ ابوریحان چنین آمده است: ارپاسیوس گوید او (پرسیاوشان) را به رومی ازیارطون (آدیانطن) گویند. منبت او بر لبهای جوی و چشمه ها باشد. رودس گوید نبات او را اطراف شکافته بود و ساقهای نبات او دراز باشد و او را گل و بار نبود. بولس و اطیوش و ابن سرافیون گویند آن نباتی است که عرب او را شعرالجبار گوید و صاحب المنقول گوید او را به یونانی بولیطره گویند و به لاطینی قافلارا (کاپیلرا) گویند و جبرئیل گوید منبت او در سایه ها بود و چاهها و سرچشمه ها وبرگ او به کرفس ماند و ساقهای او سرخ بود و باریک به مقدار بدست و در بعض مواضع او را کرفس دیو گویند. ح گوید که او را شعرالعیار گویند و گویا که آن تصحیف شعرالجبار است ص اولی گوید گرم و خشک است در اول بادهای غلیظ را بشکند و قصبۀ شش را پاک سازد و خنازیر را تحلیل کند و سنگ مثانه بریزاند و سده ها بگشاید و بول براند و موی بر داءالثعلب و داءالحیه برویاند چون بسوزند و خاکستر او طلا کنند و اگر موی را به طبیخ او بشویند دراز کند و نواصیر و دملها را تنقیه کند بدل او در دفع دمه و تاسه بوزن او بنفشه و هم وزن او سوس یا برگ سوس بود. (ترجمه صیدنۀ ابوریحان). و صاحب اختیارات گوید: شعرالجن و شعرالخیار (کذا) و شعرالارض و لحیهالحمار و شعرالخنازیر و ساق الاسود و الوصیف الاسود و کزبرهالبئر نیز خوانند و آن شعرالغول است. بپارسی پر سیاوشان گویند و به کرمانی کرسو خوانند و بهترین وی آن است که چوب وی سیاه بود و ورق آن سبز و گویند بهترین او آن است که چوب او بسرخی زند طبیعت وی معتدل است در گرمی و سردی و گویند میل به گرمی و خشکی دارد و سه درم از وی مسهل بلغم و سودا بود و شش وسینه از فضول غلیظ پاک کند و بگدازاند و یرقان و سپرز را نافع بود و بول و حیض براند و سنگ بریزاند چون بیاشامند شکم ببندد و مشیمه بیرون آورد و گزیدۀ سگ هار و مار را نافع بود و دیگر جانوران موذی چون با شراب بیاشامند ملطف و محلل بود و داءالثعلب را نافع بود و موی برویاند و خنازیر و دبیلات تحلیل کند چون بیاشامند ربو و یرقان و عسرالبول را نافع بود و اگر با لادن و روغن مورد با روغن سوسن و زوفاء و شراب بیامیزند و بر موی که ریزد طلا کنند دیگر نریزد و بیخ آن محکم دارد و اگر بسوزانند و بر سر کل مالند موی برویاند و جهت جرب چشم نافع بود اسحاق گوید مضر است بسپرز و مصلح آن مصطکی است و رازی گوید بدل آن در سودمندی ربو بوزن آن بنفشه با نیم وزن آن آب رب ّالسوس است.و در بعض کتب طب آمده است: که پر سیاوشان را بعربی کزبرهالبئر گویند طبیعتش به گرمی و خشکی مایل است بهترینش آن است که چوب وی بسرخی زند و برگش سبز بود سینه و شش را از فضول غلیظه پاک گرداند و بلغم و سودا را رفع کند و یرقان و صلابت سپرز را نفع دهد و مشیمه بیرون آرد و بول و حیض براند و سنگ گرده و مثانه بریزاند و ضیق النفس و بحهالصوت را سودمند آید و مضر است به سپرز و مصلح آن مصطکی است و شربتی از او دو مثقال است و بدلش به وزن آن بنفشه و نیم وزن آن رب سوس
(دَ مِ وُ)
لغت نامه دهخدا
چوبی است که جامۀ سرخ بدان زنند، و آن را خون سیاوش وخون سیاوشان و دار پرنیان و سیاوشان نیز گویند و به تازی دم الاخوین و به هندی بکم گویند، و وجه تسمیه آن است که چون افراسیاب سیاوش را کشت جایی که خون او بر زمین ریخته شد همان زمان این درخت از آن مقام رسته. (شرفنامۀ منیری). و رجوع به مترادفات کلمه شود
گیاهی از رده سرخس ها جزو تیره پتریده ها که شامل گونه های بسیاری میشود. این گیاه بیشتر در نقاط گرم و مرطوب میروید و گیاهی است پایاو ساقه زیر زمینیش بدرازی 10 سانتی متر همراه با ریشه ای باریک و ظریف است. از ساقه زیر زمینی آن برگهایی بدرازی 15 تا 20 سانتیمتر که دمبرگی قهوه یی نسبه سیاه دارندخارج میشود. از این دمبرگها انشعابات فرعی فاصله دار کوچک خارج میگردند که هر یک از این انشعابات ببرگچه ای لوب دار منتهی میگردد. گیاه مزبور نسبه زیبا است و در نقاط مرطوب و دیواره چاهها و اماکن سایه دار غالب نواحی اروپای مرکزی و جنوبی و در ایران (اطراف تهران پس قلعه شهرری تمام نواحی مازندران و گیلان و گرگان و بندر گز و نواحی شرقی و غربی ایران و بلوچستان و خوزستان) بفراوانی میروید. پرسیاوشان در تداوی سابقا بعنوان خلط آورنده و معرق و ضد تب و ضد گریپ بسیار استعمال میشده پرسیاوش برسیاوشان شعر الجبال شعر الجبار کزبره البئر شعر الارض شعر الجن شعر الخنازیر جعده القنا کزبره القنا شعر الکلاب ساق الاسود ساق الوصیف سنبل کالی جهانپ کرجا رتکوت شعر الغول شعر الحی بالدیری قره ادیانطونکسبره البئر لحیه الحمار ضفائر الجن سانقه الوصیف مقایر ارجنقیل قرشقیله ارجقیل. یا پرسیاوشان آمریکایی. پرسیاوشان کانادایی یا پرسیاوشان اسود. پرسیاوشان یا پرسیاوشان سیاه. گونه ای از پرسیاوشان که دمبرگ و انشعابات فرعی دمبرگهایش کاملا سیاه است پرسیاوشان اسود سرخس البلوط سرخس بلوط قره بالدیری قره. یا پرسیاوش قرمز. گونه ای از پرسیاوشان که پایا است و دمبرگهایش قرمز تیره است (وجه تسمیه بهمین علت است) و برگچه هایش بموازات یکدیگر در دو طرف دمبرگ اصلی قرار دارند. از این گیاه در تداوی مانند پرسیاوشان معمولی استفاده میشده و مخصوصا در ناخوشیهای مربوط به سپرز از آن استفاده میکردند. در ایران این گیاه در سراسر نواحی البرز و نواحی بحر خزر و آذربایجان میروید لحاء الغول شعر الغول برسیاوشان احمر قیر میزی بالدیری قره دوه صقلی. یا پرساوشان کانادایی. گونه ای از پرسیاوشان که در کانادا میروید و بهترین نوع پرسیاوشان از نظر تداوی است و دمبرگهایش بنفش مایل بسیاه است پرسیاوشان آمریکایی قنادا بالدیری قره. یا پرسیاوش مکزیکی. گونه ای از پرسیاوشان که در تداوی مورد استعمال دارد و در مکزیک میروید کزبره البئرمکسیکیه مکسیقا بالدیری قره